ТӨРИЙН ДУУЛАЛТАЙ ДҮЙЦЭХ “АРИУН ДАЙН”

Удахгүй Агуу Их Ялалтын ой болох гэж байна. Улаан талбайн яруу алдарт парад “Священнная война” буюу “Ариун дайн” дуугаар эхэлдэг. Энэ агуу дууг оросууд голдуу босч сонсдог заншилтай. Иймээс түүнийг Төрийн дуулалтай дүйцэх дуу гэдэг. Энэ дуу үүссэн товч түүхийг өгүүлсү… Read more of this post

МОНГОЛЫН ХУТАГ ХУВИЛГААДЫН НЭРСИЙН АНХНЫ ЖАГСААЛТ.

Оросын нэрт монголч А.М.Позднеев 1887 онд “Монгол дахь Буддын сүм хийд болон Буддын лам нар, түүний ард түмэнтэй тогтоосон холбоо харилцаа” (“Очерки быта буддийских монастырей и буддийского духовенства в Монголии в связи с отношением сего последного к народу.”) хэмээх ном бичсэн юм. Энэхүү бүтээлд Монголын сүм хийд, лам нарын амьдрал, ахуй, аж байдал, зэрэг дэв, цол, зиндаа, ажил үүргийн хуваарь, шашны ёслол зэргийг бүх талаас нь тодорхойлон бичсэн байдаг. Ийм ч учраас дурдан буй бүтээл Оросын Газар зүйн нийгэмлэгийн том алтан медалийг хүртжээ. Хамгийн сонирхолтой нь уг бүтээлд Монголын хутагт хувилгаадын нэрсийн жагсаалтыг анх удаа гаргасан юм. Миний зүгээс энэ жагсаалтыг анхны гэдэг утгаар сонирхуулж байгаа бөгөөд эдгээр “үй түмэн” хутагт хувилгаадын хойт дүрийг тодруулах тэнэг балай зан үйлд ашиглах нь хэрэггүй бөгөөд утгагүй гэдгийг онцгойлон сануулаад энэхүү жагсаалт болон зохиогчдын талаарх товч тайлбарыг нийтэлж байна. Read more of this post

БИДНИЙ ҮЕИЙН НОМ

Бидний үеийнхэн буюу 1950- 1980 оныхон номон далай дунд халгиж цалгиж явсан юм. Гэтэл сүүлийн үед социализмын үед шал дэмий, хэнд ч хэрэггүй Орос-Зөвлөлтийн ном орчуулж байсан, Барууны номыг ардчилал ялж, эрх чөлөөтэй болсны дараагаас л уншдаг болсон гэж утгагүй, тэнэг дүгнэлт хийж, түүндээ тун олон хүнийг үнэмшүүлжээ. Үгүй л дээ… Read more of this post

А.БААТАРХУЯГ: НАРНЫ БАЯРААР 99 ТЭНГЭРИЙН АХЛААЧДЫГ ХАЙХУЙ, ТАЙХУЙ…

Болзоотын бор толгойд хонио хариулж яваа Болдоггүй бор өвгөн “Хув цагаан хониноос минь хундан цагаан хурга гараасай Хурмаст тэнгэрээ тайх юмсан гэж мөрөөддөг тухай үлгэрт гардаг. Тэгээд хурга ч гарч, өвгөн нь хургаа харамлаж тэнгэртэй тэрсэлдэж, газартай гацалдаад Хан Хурмаст тэнгэрт “дуудагдан” очиж ярилцдаг.
Ингэхэд “Хан” цолтой Хурмаст тэнгэр гэж хэнсэн билээ? Хурмаст тэнгэр бол барууны 55 тэнгэрийн тэргүүн юм. Гэсэрийг Хурмастын хүү гэдэг ч манай Буриадууд Гэсэрийг өөрийн дээд өвөг гэж бодоод тэнгэр угсаа горилсных байх… Read more of this post

СУДЛААЧ, ПРОФЕССОР Д.ЧУЛУУНЖАВ: БИЗНЕС БОЛЧИХСОН ШАШИНД ШИНЭЧЛЭЛ ХЭРЭГТЭЙ.

Түүхийн философич, судлаач, профессор Д.Чулуунжавын одоогоор хэвлэгдэж буй нэгэн өгүүллийг уншигчдад хүргэж байна. Маш хурц атлаа ихээхэн үндэслэлтэй бичсэн энэ өгүүлэл нэлээд маргаан дагуулах нь эргэлзээгүй. Ямар ч гэсэн шашны шинэчлэлийн суурь асуудлуудыг хөндөж байгаа нь нэн чухал юм. Монголчууд бид шашны тулгамдсан асуудлыг шийдвэрлэх шаардлагатай болсон нь маргашгүй үнэн юм. Монголчууд бид энэ асуудлыг шийдвэрлэх бүхэн бололцоо ч бас байгаа. Хэрэв тэнэгтэхгүй бол тэр шүү дээ…

Үүнтэй холбогдуулан миний 2014.03.30-нд бичсэн “Уламжлалт шашны тухай эрэгцүүлэл” өгүүллийг уншихыг хүсч байна…   Read more of this post

НИЙГМИЙН ТҮЛХҮҮР СУДАЛГААНЫ ТУХАЙД

Хэдхэн хоногийн өмнө МУҮИС-ийн Социологи-нийгмийн ажлын танхим байгуулагдсаны 25 жилийн ой болов. Энэ үеэр эрдэм шинжилгээний хурал болсон бөгөөд түүнд илтгэл тавиач гэж манай залуучууд надаас хүссэн юм. Цаг хугацаанд хавчигдсэн учир би маш товч яриа хийсэн юм. Одоо жинхэнэ товч илтгэлээ уншигчдад толилуулж байна. Read more of this post

МИНИЙ БҮТЭЭЛҮҮД

Сайн санаат нэгэн хүний ивээн тэтгэснээр миний бүтээлүүд хэвлэгдэн гарлаа. Тэр хүн бол УИХ-ын гишүүн Ж.Энхбаяр бөгөөд тэр санал тавихдаа надад ямар ч болзол тавихгүй гэж амласан юм. Мэдээж би тун баяртай зөвшөөрөв. Read more of this post

ҮНДЭСНИЙ ҮЗЛИЙН СИСТЕМ БҮТЭЭХ АСУУДАЛД

Өнөөдөр доктор, профессор Б.Даш-Ёндонгийн 70 насны ойд зориулсан “Монголчуудын сэтгэлгээний өөрчлөлт: асуудал хандлага” эрдэм шинжилгээний хурал хуралд болж байгаа юм. Тэр хурал дээр тавихад бэлтгэсэн үгээ хүргэж байна. Read more of this post